pytania kontrolne
Tak jak obiecałam, poniżej krótka powtórka – pytania kontrolne do pierwszej lekcji. Spróbuj na nie odpowiedzieć:
1. Co to są słowa ? klucze?
2. Jakie cechy ma streszczenie?
3. Jak powstają wyrazy?
4. Co to jest orzeczenie?
Nasza druga lekcja również będzie dotyczyła testu. Nowa matura zakłada, że będziesz znał i posługiwał się różnymi stylami wypowiedzi. Pomogę Ci teraz uporządkować te zagadnienia.
Style wypowiedzi
Styl wypowiedzi to sposób wypowiadania się. Możesz być poproszony w poleceniu o wskazanie cech danego stylu. Pytanie może dotyczyć też słownictwa charakterystycznego dla tego stylu. Abyś pewniej mógł poruszać się w tej tematyce, przygotowałam porządkujące zestawienia. . Przeczytaj je kilka razy, a na pewno bez problemu wykonasz takie zadanie na maturze :)
W zależności od tego do kogo mówimy i w jakim celu, inaczej dobieramy słowa i formujemy myśli.
Kategorie stylów
Możesz spotkać się z następującymi określeniami:
- Styl indywidualny danego autora np. Baczyńskiego (bardzo metaforyczny), Różewicza (przypomina język potoczny)
- Styl epoki, np. romantyzmu (odwołuje się do wyobraźni i uczuć)
- Styl gatunku literackiego, np. ody, pieśni (podniosły, patetyczny)
- Styl funkcjonalny ? może być potoczny, naukowy, popularnonaukowy, urzędowy, artystyczny, retoryczny
Ważne są skuteczność komunikacji i oddziaływanie na odbiorcę wypowiedzi.
Style funkcjonalne
Powyżej wymieniłam 4 najważniejsze kategorie stylów. Poniżej dowiesz się więcej o stylach funkcjonalnych:
- Styl potoczny to styl wypowiedzi codziennych. Używasz go w kontaktach z przyjaciółmi, rodzicami czy znajomymi. Tworzą go wyrazy ekspresywne, które wyrażają emocje i uczucia (zarówno pozytywne ? kotuś, córunia, jak i negatywne ? łepetyna, babsztyl). Wypowiedzi potoczne są krótkie, czasami dosadne i żartobliwe. Przykłady słownictwa potocznego ? komp, beznadzieja, grat, facet, sztywniak.
Styl potoczny spotkasz w pamiętnikach, dziennikach, listach prywatnych, dialogach.
- Styl naukowy jest nasycony specjalistycznymi terminami odnoszącymi się do danej dziedziny naukowej, np. botaniki, anatomii, językoznawstwa. Cechami tego stylu są dążenie do precyzji, rzeczowość, dbanie o jasność wywodu. Teksty naukowe składają się głównie z rozbudowanych zdań podrzędnie złożonych.
Styl naukowy znajdziesz w referatach, wykładach naukowych, czasopismach naukowych.
- Styl urzędowy spotkamy w aktach prawnych i pismach administracyjnych. Styl ten jest zwięzły i operuje gotowymi formułami. Charakterystyczne są tu bezosobowe zwroty do odbiorcy oraz zastosowanie trybu rozkazującego. Często teksty urzędowe mają formę paragrafów i punktów.
Styl urzędowy występuje w podaniach, zarządzeniach, uchwałach, ustawach.
- Styl artystyczny ma ścisły związek z literaturą. To język poezji, prozy i dramatu. Ważną rolę odgrywają w nim środki stylistyczne.
Styl artystyczny znajdziesz w utworach literackich.
- Styl przemówień (retoryczny) jest podniosły, bogaty w emocje, charakteryzuje się starannie dobranym słownictwem, ale takim, by dotrzeć do rzeszy odbiorców. Spotkamy tu zwroty do adresata, pytania retoryczne, wykrzyknienia. Styl ten jest obrazowy dzięki zastosowaniu epitetów, porównań, metafor. Wypowiedzi retoryczne mają często charakter perswazyjny ? mają przekonać do czegoś, wpłynąć na postawę odbiorcy. Służyć do tego mogą odpowiednio dobrane przykłady, argumenty.
Styl retoryczny charakterystyczny jest dla wykładów, kazań, przymówień (np. politycznych)
- Styl publicystyczny związany jest z tekstami dziennikarskimi. W zależności od gatunku i celu wypowiedzi, może zawierać cechy wszystkich wymienionych wyżej stylów ? potocznego, naukowego, artystycznego.
Styl publicystyczny znajdziesz w takich wypowiedziach jak felietony, reportaże, recenzje, artykuły prasowe.
ĆWICZENIE 1.
Jakie, Twoim zdaniem, środki językowe psują styl przytoczonego poniżej fragmentu tekstu?
Stanisław Wyspiański okazał się w ?Weselu? bezlitosnym szydercą. Każdemu dostało się za swoje: inteligencji i chłopom, młodopolskim poetom i egzaltowanym panienkom. Pisarz przejechał się po chłopomanach i marzycielach. Przyłożył swojemu przyjacielowi Panu Młodemu i nie oszczędził jego młodziutkiej żony. Każda twarz odbita w zwierciadle jego krytycznego obrazowania okazywała się szpetną, wykrzywioną i głupia gębą.
ĆWICZENIE 2.
Jakiego stylu użyto w tekście? Wskaż jego cechy?
Wraz ze zgłoszeniem wniosku należy złożyć podpisaną przez zarząd listę wspólników z podaniem imienia i nazwiska oraz ilość i wysokość udziałów każdego z nich. Jeżeli umowa spółki nie została zgłoszona do zarejestrowania w ciągu sześciu miesięcy, umowa traci moc obowiązującą.
Podsumowanie
To już wszystko na dzisiaj :) W następnej lekcji rozpoczniemy przygotowania do napisania rozprawki. Pamiętaj, by powtórzyć zdobyte wiadomości., bo jak zwykle, na początku nowej lekcji, będzie krótka powtórka ;)
O autorze kursu
Autorką kursu jest Monika Miśtal, absolwentka polonistyki Uniwersytetu Marii Curie ? Skłodowskiej w Lublinie.
Nauczycielka, egzaminatorka, korepetytorka od wielu lat pracująca z maturzystami.
Corocznie przygotowując uczniów do egzaminu, doskonale rozpoznaje ich potrzeby i poszukuje takich metod, by skutecznie pomagać im osiągnąć sukces na maturze. Nauczanie traktuje jako przygodę intelektualną, w którą wpisana jest odpowiedzialność, rzetelność oraz wielka przyjemność.
Jej drugą pasją jest logopedia.
Loading ...
Komentarze: