Lekcja 20: analiza i interpretacja „Potop” H. Sienkiewicz

Portal Studiowac.pl i Marlena Ledzianowska, właściciel YUPPIE – firmy specjalizującej się w kursach maturalnych z języka polskiego, zapraszają do kolejnej części darmowego kursu do matury z języka polskiego.

 

 

 

 

W poprzedniej lekcji  dokonaliśmy częściowej analizy i interpretacji tekstu epickiego. Teraz dokończymy tę pracę. Najpierw jednak przypomnij sobie materiał, który wspólnie przerobiliśmy:

 

TEST SPRAWDZAJĄCY DO LEKCJI 19:

1. Gdzie można umiejscowić fragment w całości powieści?
2. Jak można określić sytuację we fragmencie?
3. Jakie cechy charakteru zdradza Kmicic w przedstawionym fragmencie?

 

 

Przypominam temat wypracowania maturalnego:

Na podstawie załączonego fragmentu „Potopu” H. Sienkiewicza dokonaj charakterystyki głównego bohatera przed przemianą wewnętrzną. Charakteryzując Andrzeja Kmicica przed metamorfozą, wykorzystaj treść całej powieści.

 

Znowu przeczytaj dokładnie załączony tekst:

? Jam jest Andrzej Kmicic.

Oczy panny Aleksandry spoczęły błyskawicą na twarzy Kmicica, a potem znów wbiły się w
ziemię; przez ten czas jednak zdołała panienka dojrzeć płową jak żyto, mocno podgoloną czuprynę, smagłą cerę, siwe oczy bystro przed się patrzące, ciemny wąs i twarz młodą, orlikowatą, a wesołą i junacką.
On zaś w bok ujął lewą rękę, prawą do wąsa podniósł i tak mówił:
? Jeszczem w Lubiczu nie był, jeno tu ptakiem śpieszyłem do nóg panny łowczanki się pokłonić.
Prosto z obozu mnie tu wiatr przywiał, daj Boże, szczęśliwy.
? Waćpan wiedziałeś o śmierci dziadziusia podkomorzego? ? spytała panna.
? Nie wiedziałem, alem go łzami rzewnymi opłakał, dobrodzieja mojego, gdym się o jego zgonie
od owych szaraczków dowiedział, którzy z tych stron do mnie przybyli. Szczery to był przyjaciel,
nieledwie brat mego nieboszczyka rodzica. Pewnie waćpannie wiadomo dobrze, że przed
czterema laty aż po Orszę do nas przybył. Wtedy mi to waćpannę obiecał i konterfekt pokazał, do którego po nocach wzdychałem. Byłbym tu wcześniej przyjechał, ale wojna nie matka: ze śmiercią jeno ludzi swata.
? To waćpan jeszcze swojego Lubicza nie widział?
? Czas na to będzie. Tu pierwsze służby i droższy legat, który naprzód chciałbym odziedziczyć.
Jeno mi się waćpanna tak od komina odwracasz, żem dotąd i w oczy spojrzeć nie mógł. Ot! tak!
Odwróć się waćpanna, a ja od komina zajdę! ? ot ? tak! To rzekłszy śmiały żołnierz chwycił nie spodziewającą się takiego postępku Oleńkę za ręce i ku ognisku odwrócił, tak nią jak frygą zakręciwszy.
Ona zaś zmieszała się jeszcze bardziej i nakrywszy oczy długimi rzęsami stała tak światłem i
własną pięknością zawstydzona. Kmicic puścił ją wreszcie i uderzył po kontuszu.
? Jak mi Bóg miły, rarytet! Dam na sto mszy po moim dobrodzieju, że mi cię zapisał. Kiedy
ślub?
? Jeszcze nieprędki, jeszczem nie waćpana ? odrzekła Oleńka.

 

Pytania do tekstu:

1. Co możesz powiedzieć o Kmicicu przed przemianą wewnętrzną, wykorzystując całość powieści?

• że jest chorążym orszańskim, szlachcicem,
• że ma skłonności do hulanek i pijatyk(strzelanie do portretów przodków Billewiczów),
• że dowodzi grupą przestępców (słynna kompania Kmimicicową),
• że jest mściwy,
• że potrafi zabijać pod wpływem emocji (zemsta na Billewiczach za zabicie przyjaciół, spalenie Wołmontowicz),
• że ma zdolności przywódcze (dowodzi kompanią Kmicicową, zdobywa zaufanie i szacunek Janusza Radziwiłła),
• że jest naiwny i łatwowierny (wierzy Januszowi Radziwiłłowi, zdrajcy narodu),
• że jest patriotą (chce walczyć w obronie narodu, ma dobre chęci, choć błądzi),
• że jest pobożny, (przysięga na krzyż przed Radziwiłłem),
• że daje się oszukać Januszowi Radziwiłłowi,
• że potrafi zrozumieć swój błąd (porywa księcia Bogusława),
• że kocha Oleńkę (wciąż o niej myśli, nie chce jej skrzywdzić),
• że jest zdolny do brawury (porywa Oleńkę),
• że jest świetnym szermierzem i odważnym żołnierzem (walczy z panem Wołodyjowskim),
• że chce być prawym człowiekiem (wierzy w dobre intencje Radziwiłla i dlatego jest jego wiernym sługą),
• że jest inteligentny (potrafi zrozumieć swój błąd, gdy książę Bogusław otwiera przed nim karty),
• że jest symbolem narodu polskiego przed przemianą (do obrony Częstochowy).

 

2. Jakie wnioski wyciągasz z analizy i interpretacji tego fragmentu?

Wróć na moment do tematu wypracowania. Jego sednem jest charakterystyka Andrzeja Kmicica. Zatem najlepiej jest podsumować wiedzę na jego temat:

• bohater, który ulega przemianie,
• bohater, który stanowi symbol wad szlacheckich (zapalczywość, duma, pycha, skłonność do hulanek i swawoli, bezmyślność).

 

 

Teraz ułóż cały ?klucz? do tego tematu:
1. Wstęp: kilka słów o „Potopie” H. Sienkiewicza jako o powieści dotyczącej szlachty polskiej.

2.Umiejscowienie tekstu w całości:

• początek utworu,
• przed pierwszymi wybrykami Kmicica,
• pierwsze spotkanie Kmicica z Oleńką.

 

3. Określenie sytuacji:

• gdzie? Wodokty na Żmudzi, dom, w którym mieszka Oleńka ze służbą i krewnymi,
• kiedy?1655 rok, styczeń,
• kto? Oleńka Billewiczówna i Andrzej Kmicic,
• co? spotykają sie przed zaręczynami na życzenie nieżyjącego dziadka Oleńki,
• dlaczego? bo mają zostać małżeństwem z woli rodziców.

 

 

4. Charakterystyka A. Kmicica (analiza fragmentu)

• młody i urodziwy, (jasne włosy ogolone na tzw. czub szlachecki, twarz wesoła, śmiejące się oczy, smagła cera),
• bardzo pewny siebie, niemal dumny i zarozumiały, (pewny swego uroku),
• zapalczywy, łatwo ulega emocjom (zakochuje się od pierwszego wrażenia),
• odważny,
• szybko podejmuje decyzje (chce ślubu po pierwszej chwili spotkania),
• nierozsądny,
• bardziej ceni ludzi niż wartości materialne (najpierw spotyka się z Oleńką zanim odwiedza swoją nową posiadłość -Lubicz),
• dobrze wychowany (np. przedstawia się pannie i składa jej ukłon),
• wie, czego chce i potrafi go osiągnąć,
• tryska energią, żywiołowością,
• szczery, bezpośredni,
• uczciwy wobec siebie i innych,
• bystry.

 

5. Odwołania do całości utworu (dopełnienie charakterystyki):

• jest chorążym orszańskim, szlachcicem polskim,
• ma skłonności do hulanek i pijatyk (strzelanie do portretów przodków Billewiczów),
• dowodzi grupą przestępców(słynna kompania Kmimicicową),
• jest mściwy,
• potrafi zabijać pod wpływem emocji (zemsta na Billewiczach za zabicie przyjaciół, spalenie Wołmontowicz),
• ma zdolności przywódcze (dowodzi kompanią Kmicicową, zdobywa zaufanie i szacunek Janusza Radziwiłła),
• jest naiwny i łatwowierny(wierzy Januszowi Radziwiłłowi, zdrajcy narodu),
• jest patriotą (chce walczyć w obronie narodu, ma dobre chęci choć błądzi),
• jest pobożny (przysięga na krzyż przed Radziwiłłem ),
• daje się oszukać Januszowi Radziwiłłowi,
• potrafi zrozumieć swój błąd (porywa księcia Bogusława),
• kocha Oleńkę (wciąż o niej myśli, nie chce jej skrzywdzić),
• jest zdolny do brawury(porywa Oleńkę),
• jest świetnym szermierzem i odważnym żołnierzem (walczy z panem Wołodyjowskim),
• chce być prawym człowiekiem (wierzy w dobre intencje Radziwiłla i dlatego jest jego wiernym sługą),
• jest inteligentny (potrafi zrozumieć swój błąd, gdy książę Bogusław otwiera przed nim karty).
• jest symbolem narodu polskiego przed przemianą (do obrony Częstochowy).

 

6. Wnioski:

• bohater symbolizuje wady szlacheckie, naród polski przed próbą pokonania Szwedów,
• bohater ulegnie przemianie wewnętrznej, tak jak bohaterowie romantyczni.

Teraz wykorzystując ten klucz możesz pisać wypracowanie maturalne, rok po kroku, rozwijając wypowiedzi. Praca musi liczyć co najmniej 250 słów, ale radzę Ci napisać dużo więcej, bo w przeciwnym wypadku nie wyczerpiesz ?klucza?. POWODZENIA!

 

 

 

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Autorem kursu jest Marlena Ledzianowska właściciel YUPPIE – firmy specjalizującej się w kursach maturalnych z języka polskiego. Marlena Ledzianowska jest absolwentką filologii polskiej na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Podyplomowych Studiów Public Relations w WSB w Toruniu. Pracowała w różnych typach szkół przez 12 lat. Uczyła języka polskiego, kultury języka polskiego oraz retoryki dziennikarskiej. Od ponad dziesięciu lat przygotowuje do matury z języka polskiego z ogromnym powodzeniem. Jej uczniowie osiągają zwykle wyniki powyżej 80% punktów zarówno w przypadku matury rozszerzonej, jak i podstawowej. Najlepsi zdają maturę pisemną na ponad 90%, a ustną na 100%. Przeczytaj więcej…

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –