Lekcja 5 – Rozprawka – ćwiczymy na przykładzie z powieści

Na początek kilka pytań kontrolnych. Powtórzmy, co już wiemy o rozprawce.

Pytania kontrolne:

1. Jak zbudowany jest temat rozprawki?
2. Co to jest teza?
3. Gdzie szukamy argumentów potwierdzających tezę?
4. Jaką kompozycję ma rozprawka?

 

WSTĘP DO LEKCJI

Przechodzimy teraz do ważnego ćwiczenia. Napiszemy rozprawkę! :)

Treść zadania

Miłość to uczucie twórcze czy niszczące? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do załączonego fragmentu ?Lalki?, całego utworu Bolesława Prusa oraz innego tekstu kultury. Twoja praca powinna liczyć 250 słów.

– Przyjemnej podróży!…- odparł, kłaniając się.
W oknie stanęła panna Izabela. Nadkonduktor świsnął, odpowiedziano mu z lokomotywy.
– Farewell, miss, Iza, Farewell!… ? zawołał Wokulski.
Pociąg ruszył. Panna Izabela rzuciła się na ławkę naprzeciw ojca; Starski odszedł w drugi kąt saloniku.[?]
?Zgubili moją blaszkę, szukając medalionu!… ? myślał Wokulski. Ja jestem sentymentalny i nudny?
Właściwie nie spotkała mnie żadna niespodzianka; wszystko można było z góry przewidzieć, jak nawet wszystko to wiedziałem? Jakie ona ze mną płaskie rozmowy prowadziła!… Co ją zajmowało?…Bale, rauty, koncerta, stroje? Co ona kochała?…Siebie. Zdawało jej się, że cały świat jest dla niej, a ona po to, ażeby się bawić. Kokietowała? ależ tak, najbezwstydniej kokietowała wszystkich mężczyzn; ze wszystkimi kobietami walczyła o piękność, hołdy i toalety? Co robiła?… Nic. Przyozdabiała salony. Jedyną rzeczą, za pomocą której mogła sobie zdobyć byt materialny, była jej miłość, fałszywy towar! A ten Starski? Cóż Starski? Taki pasożyt jak ona? Był zaledwie epizodem w jej życiu, o niego przecież nie mogę mieć pretensji: znalazł swój swoją. Ani do niej? [?]
?Niegdyś wierzyłem, że są tu na ziemi,
Białe anioły z skrzydłami jasnemi??
Piękne anioły!…jasne skrzydła!… Pani Molinari, pan Starski i Bóg wie, ilu ich jeszcze? Oto skutki znajomości kobiet z poezji! [?]
– Ach gdyby już słońce weszło! ? szepnął Wokulski. ? Wracam do Warszawy? zabiorę się do jakiejkolwiek roboty i skończę z tymi głupstwami, które mi rozstrajają nerwy? Chce Starskiego? niech ma Starskiego! Przegrałem dla niej? Dobrze!… Za to wygrałem na innych rzeczach? Wszystkiego nie można posiadać?
Od kilku chwil czuł na wąsach jakąś gęstą wilgoć.
?Krew?? ? pomyślał. Otarł usta i przy świetle zapałki zobaczył na chustce pianę.
?Wściekam się czy co, u diabła?…?
Wtem z daleka zobaczył dwa światła, powoli zbliżające się w jego stronę; za nimi majaczyła ciemna masa, za którą ciągnął się gęsty snop iskier.
– Pociąg?… ? rzekła do siebie, i przewidziało mu się, że jest to ten sam pociąg, którym jedzie panna Izabela. Znowu zobaczył salonik oświetlony latarnią przysłoniętą niebieskim kamlotem, a w kącie dostrzegł pannę Izabelę w objęciach Starskiego?
– Tak kocham? tak kocham? – szepnął ? I nie mogę zapomnieć!…
W tej chwili opanowało go cierpienie, na które w ludzkim języku już nie ma nazwiska. Dręczyła go zmęczona myśl, zbolałe uczucie, zdruzgotana wola, cale istnienie? I nagle uczuł już nie pragnienie, ale głód i żądzę śmierci.

Przejdźmy teraz do pracy.

Najpierw powinieneś zinterpretować podany fragment. Najlepiej, jak zrobisz to, zanim zaczniesz jeszcze pisać ? pomysły zapisuj w brudnopisie arkusza albo na marginesie tekstu. Kierunek interpretacji wyznacza postawiony w temacie problem. Fragment przypomina, że główny bohater ?Lalki? (Stanisław Wokulski), źle ulokował swoje uczucia. Jego wybranka (Izabela Łęcka) prowadziła z nim grę. Tekst mówi o wielkim rozczarowaniu i klęsce bohatera. Wokulski dochodzi do świadomości, że przegrał swoje życie. To przykład niszczącej siły miłości.

OPIS	PRZYKŁAD TREŚCI
Budowanie wstępu to kilka zdań na temat problemu ? miłości powinien zawierać tezę, czyli przedstawiamy nasze stanowisko	Miłość jest sensem ludzkiego życia. Jest wielką wartością, kojarzy się z tym, co najpiękniejsze i najlepsze. Bohaterowie literatury doświadczali wielokrotnie tego uczucia, najczęściej cierpiąc z miłości. Moim zdaniem, źle ulokowane uczucie może zniszczyć. Miłość jest uczuciem inspirującym, twórczym, ale niejednokrotnie zakochani bohaterowie doświadczali klęski.
Rozwiniecie Odwołanie się do fragmentu tekstu określamy bohaterów i przytoczoną sytuację nie streszczamy dokonujemy interpretacji pod kątem problemu	Stanisław Wokulski jest główną postacią w ?Lalce? Bolesława Prusa. W powieści tej poznajemy jego dzieje, w które wpisana jest miłość do arystokratki, Izabeli Łęckiej. Przytoczony fragment przywołuje sytuację, kiedy Wokulski wysiada z pociągu, zdruzgotamy tym, co mimowolnie usłyszał ? toczącą się po angielsku rozmowę Izabeli i Starskiego. Dociera do niego, że jego ukochana jest próżna, rozkapryszona, Wokulski doświadcza poniżenia. Pod wpływem emocji oskarża Izabelę o kokieterię i zakłamanie. Stanisław rozpacza, bo nadal jest zakochany, o czym świadczą słowa: ?Tak kocham? tak kocham? [?] I nie mogę zapomnieć!…? Jego myśli się rwą, nie zachowuje się logicznie. Traktował arystokratkę jak anioła ? byt czysty i niezwykły, wyidealizował ją. Dochodzi do niego to, że oszukiwał się ? ona nigdy by nie pokochała kupca i człowieka z niższej sfery. Myśli o śmierci, o tym, by przestać istnieć. To uczucie doprowadziło go do klęski.
Odwołanie się do całości lektury wybieramy inny przykład, wykazując się znajomością lektury formułujemy kilka zdań cały czas mamy na uwadze tezę, którą uzasadniamy	Źle ulokowane uczucie do Izabeli zniszczyło Wokulskiego, nie tylko emocjonalnie. Bohater zdobył wielki majątek ? zrobił to dla niej. Jego celem było zbliżenie się do arystokracji, której przedstawicielką była piękna Izabela. Miłość dodawała Wokulskiemu skrzydeł. Można jednak zauważyć, że dla Łęckiej ten majątek również trwonił, wykupując chociażby długi jej ojca. Z powodu Izabeli nie rozwinął także swojej kariery naukowej i wielkiego potencjału, jaki w nim drzemał. Wokulski ? człowiek niezwykły, wykształcony, zdeterminowany w dążeniu do celu ? doświadczył klęski, przeżył wiele upokorzeń, próbował popełnić samobójstwo.
Odwołanie się do innego tekstu kultury wybieramy zgodny z problemem przykład przykład powinien pochodzić z innej lektury lub tekstu kultury (film, obraz) omawiając przykład, piszemy klika zdań przykład nie może być streszczeniem lektury	Przykłady wielkiej siły miłości odnajdziemy w utworach doby romantyzmu. Stanisław Wokulski ma wiele cech bohaterów tej epoki. Miłość romantyczna jest piękna, poruszająca, pozwala w niezwykły sposób patrzeć na świat. Jest to uczucie niespełnione, co w konsekwencji prowadzi do klęski bohatera. Doświadczył tego Werter, bohater Johanna Wolfganga Goethego, zakochany w Lottcie. Werter popełnia samobójstwo ? nie może żyć ze świadomością, że nie będzie mógł być z ukochaną, doświadcza bólu istnienia, który go niszczy. Lotta jest przeznaczona innemu, dla Wertera oznacza to, że miłość ta się nie spełni, a bez miłości nie można żyć.
Zakończenie ważne jest, by ostatecznie rozstrzygnąć omawiany problem należy wyraźnie powtórzyć swoje stanowisko zakończenie powinno zawierać wnioski ? uogólnienia dotyczące omawianych tekstów można podzielić się refleksją na dany temat	Nawiązując do wyżej wymienionych przykładów stwierdzam, że źle ulokowane uczucie prowadzi do klęski bohatera. Widać to wyraźnie na przykładzie losów Stanisława Wokulskiego. Wokulski, podobnie jak Werter, wyidealizował ukochaną, przypisał jej cechy, których nie posiadała. Bohaterowie doświadczyli wielkiej, fascynacji, charakteryzowali się nadmierną uczuciowością i wielką wrażliwością. Wydaje się, że nawet w miłości powinno się racjonalnie oceniać sytuację, by nie doznać niepowodzenia i nie zniszczyć sobie życia. Miłość nie jest jednak uczuciem, które można podporządkować logice i chłodnym kalkulacjom. Jest ryzykiem wpisanym w naszą egzystencję.

W ten sposób nawiązaliśmy do kolejnej lektury z gwiazdką i przećwiczyliśmy pisanie rozprawki. Chyba nie było tak źle? :)

W kolejnej lekcji zaproponuję Ci podobne ćwiczenie ? powinieneś dobrze utrwalić schemat rozprawki. Będziemy pracować na przykładzie dramatu – ?Wesela? Stanisława Wyspiańskiego.