W tej lekcji skupisz się na motywie „szklanych domów”, którego wykorzystanie możesz zaobserwować w powieści „Przedwiośnie” autorstwa Stefana Żeromskiego.
Jednak, aby właściwie odczytać sens tego motywu musisz zanalizować go w kontekście treści całej lektury. Dlatego też na początku masz okazję przypomnieć sobie podstawowe kwestie o tej książce, ułatwi Ci to zrozumienie dalszej interpretacji.
Jeśli nie czytałeś tej lektury, albo chcesz sobie ją dokładniej przypomnieć zapraszam do obejrzenia poniższego filmu:
CZAS POWSTANIA
„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego to kolejna lektura, którą powinieneś poznać przed maturą. Na początku warto żebyś zapamiętał, że utwór ten powstał w 1924 roku, czyli zaliczamy go do epoki literackiej zwanej dwudziestoleciem międzywojennym.
POWIEŚĆ POLITYCZNA
Jeśli chodzi o przyporządkowanie tego dzieła to jakiegoś gatunku literackiego to z całą pewnością byłaby to powieść polityczna. Bowiem Żeromski ukazuje sytuację polityczną Polski tego okresu. Po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości, w 1918 roku, po 123 latach niewoli kraj niespodziewanie stanął przed kolejnym wyzwaniem. Trzeba było na nowo odtworzyć polityczną rzeczywistość, w jakiś przemyślany sposób określić, jak powinno od teraz funkcjonować społeczeństwo. Jednak wcale nie było to takie proste. Pojawiały się nowe opcje polityczne, które chciały przejąć władzę, a między ludźmi zaczęły tworzyć się coraz bardziej widoczne podziały. Autor stara się zatem nakreślić pewne możliwości, które mogła wybrać Polska na przyszłość. Taki sposób ujęcia tematu jest swego rodzaju nowatorstwem, bowiem polska powieść polityczna, jako odrębny gatunek literacki pojawiła się na początku XX wieku.
TYTUŁ JAKO METAFORA
Można stwierdzić, że Żeromski w bardzo przemyślany sposób zatytułował swoje dzieło. Zrobił to w dość niekonwencjonalny, ale pasujący do opisywanych treści sposób. Bowiem już z samego tytułu możemy odczytać wiele informacji. Doskonale wiesz przecież, że w przyrodzie przedwiośniem nazywamy pewien przejściowy etap. Następuje on po zimie, ale jeszcze przed nadejściem wiosny. Wtedy widać pozostałości po zimie : śnieg, lód, często panuje niska temperatura. Jednak mimo ciężkich warunków jednocześnie natura budzi się do życia, pojawiają się pierwsze kwiaty, a zwierzęta zaczynają wybudzać się z zimowego snu i odrętwienia.
Ten znany wszystkim widok Żeromski odniósł do opisywanego przez siebie w powieści okresu historycznego w Polsce. Jest to czas, w którym kraj po latach niewoli zaczynał się na nowo kształtować. Społeczeństwo podejmowało próby organizowania się, panował powszechny optymizm, entuzjazm i nadzieja na lepsze jutro. Symbolika tego tytułu jest bardzo wymowna. Pokazano, że, mimo iż Polacy nieco rozczarowali się tym ja wygląda niepodległość, nie poddali się. Wręcz przeciwnie, mimo niesprzyjających warunków, problemów natury politycznej, gospodarczej i społecznej wierzyli oni w rozwój państwa. W utworze czytamy: „To dopiero przedwiośnie nasze. Wychodzimy na przemarznięte role i oglądamy dalekie zagony. Bierzemy się do własnego pługa, do radła i motyki, pewnie, że nieumiejętnymi rękami.”
MOTYW „SZKLANYCH DOMÓW”
Jednym z najbardziej wyrazistych symboli w „Przedwiośniu” są zapewne „szklane domy”. Świadczy o tym chociażby fakt, że wyrażenie to często jest używane w języku potocznym, codziennym, jako określenie czegoś, co jest nierealne, wręcz niemożliwe.
Czym zatem jest ten symbol, jaka jest jego geneza oraz funkcja?
Odpowiedź znajdziesz poniżej:
Z mitem szklanych domów ma do czynienie główny bohater powieści? Cezary Baryka. To reprezentant pokolenia opisywanych przez autora czasów. W związku z tym wiele osób w tamtym okresie się z nim identyfikowało. Postać ta została przedstawiona w interesujący sposób, bowiem Baryka to bohater dynamiczny zmieniający się, dojrzewający wraz z biegiem akcji. Cezary po raz pierwszy usłyszał o fenomenie szklanych domów z ust własnego ojca. Podczas ich powrotnej podróży do kraju Seweryn Baryka nakreślił synowi idealistyczną wizję Polski.
Jak wynikało z tej opowieści szklany domy były to budowane w Polsce budynki. Wyróżniały się one nowoczesnością i funkcjonalnością. Charakteryzowały się niezwykłym pięknem, były czyste i higieniczne, przytulne i ciepłe, a budowano je właśnie ze szkła. Postawienie takiego budynku było szybkie i proste. Wizja takich domów była fantastyczna i miała na celu pobudzenie wyobraźni. Zatem można zauważyć, że był to symbol nowej cywilizacji, opartej na rozwoju technicznym i nowatorskich rozwiązaniach. To wyraz idealizacji polskiej myśli technicznej i pewne pobożne życzenia na przyszłość.
Taka wizja związana była z wielką nadzieją, jaką pokładano w niepodległej Polsce. Bowiem taki wynalazek miał doprowadzić do powszechnego szczęścia, równości społecznej, sprawiedliwości i wspólnego dobrobytu. Miał być to dopiero początek zakrojonej na szeroką skalę akcji rozwoju kraju. Rozwój techniki miał trwać i prowadzić do coraz to nowszych odkryć.
Co zatem symbolizują „szklane domy”? Na pewno kreowały one utopijny obraz kraju. To symbol powstającej na nowo cywilizacji, która jednak jest bardzo krucha i nietrwałą. To oznaka wielkich marzeń i złudnych nadziei pokładanych w przyszłości kraju. To wizja wolnej, szczęśliwej i rozwijającej się w dobrobycie Polski.
podsumowanie
Myślę, że ta lekcja jasno przestawiła Ci ten motyw i odtąd na pewno, w razie takiej potrzeby śpiewająco poradzisz sobie z omówieniem tego tematu. Powodzenia w dalszej nauce! :)
Loading ...
