Studia w Niemczech

Myśląc o studiach za granicą, warto wziąć pod uwagę naszych sąsiadów, czyli Niemicy – jeden z krajów, który bardzo szybko się rozwija i pozwala pogłębiać wiedzę młodym ludziom. Poznajcie szczegóły.

System edukacji

W Niemczech istnieją dwa główne typy uczelni: uniwersytety oraz wyższe szkoły zawodowe. Oczywiście są jeszcze szkoły muzyczne i artystyczne.Mówiąc o szczegółach, istnieje 109 uniwersytetów, 55 akademii muzycznych i artystycznych oraz 216 szkół zawodowych.

Podobnie jak w Polsce, uniwersytety przygotowują do pracy naukowej i pracy zawodowej. Do Uniwersytetów zalicza się w Niemczech również uczelnie techniczne. Wyższe szkoły zawodowe przygotowują natomiast do wykonywania określonego zawodu.

Adresy wszystkich niemieckich uczelni są dostępne na stronie Hochschulkompass, a rankingi uczelni znajdziesz na stronie DAAD.

Łączny okres studiów na wprowadzone ostatnio stopnie bachelor i master nie powinien przekroczyć 5 lat, w tym 3 do maksimum 4 lat na stopień bachelor i 1-2 lat na stopień master. Studia na medycynie trwają 6 lat i 3 miesiące. Jednak wielu studentów potrzebuje do ukończenia swoich studiów 1-2 lat więcej.

W niemieckim systemie szkolnictwa wyższego istnieją trzy rodzaje nadawania stopni akademickich, w przybliżeniu uznawanych za równoważne:

Bachelor: studia są nieco bardziej zorientowane zawodowo i koncentrują się na jednym przedmiocie.
Magister: obejmują połączenie kilku przedmiotów (zwykle jeden główny i dwa dodatkowe lub trzy przedmioty o takiej samej wadze).
Egzamin państwowy (Staatsprüfung): na niektórych kierunkach trzeba zdać egzamin państwowy. Dotyczy to medycyny (stomatologii), medycyny weterynaryjnej, farmacji, chemii żywności, prawa i edukacji. Stopień ten oznacza pozytywne zakończenie studiów.

Po pewnym okresie praktyki zawodowej posiadacze pierwszego egzaminu państwowego, zwłaszcza przyszli prawnicy i nauczyciele, przechodzą drugą fazę szkolenia, zwaną V orbereitungsdienst, kończącą się drugim egzaminem państwowym. Dopiero zdanie drugiego egzaminu państwowego uprawnia do samodzielnego uprawiania zawodu i uzyskania statusu urzędnika państwowego.

Doktorat przyznaje się na podstawie pracy wykonanej dzięki niezależnym badaniom i zdaniu ustnych egzaminów zwanych Rigorosum. Ustne egzaminy mogą być zastąpione publiczną obroną pracy.

Studia w szkole zawodowej (Fachhochschulen) trwają 8 semestrów, w tym 1-2 semestry praktyki zawodowej. Do ich ukończenia, studenci potrzebują w praktyce średnio 1 lub 2 semestrów więcej. Na zakończenie studiów przyznaje się dyplom.

Rekrutacja

Podstawowym warunkiem jest zdana matura. Świadectwa dojrzałości wydane przez licea profilowane i zawodowe umożliwiają podjęcie studiów tylko na kierunkach o zbliżonym profilu. Skorzystajcie z wyszukiwarki na stronie DAAD, by przekonać się, możecie wybrać dany kierunek.

Na samym początku warto sprawdzić, czy wybrany przez nas kierunek jest objęty regulacją (numerus clausus) ? sprawdzicie to w powyższej wyszukiwarce. Jeśli okaże się, że nie, musicie następnie ustalić, czy uczelnia, na której chcecie studiować, należy do systemu uni-assist. To procedura rekrutacyjna zorganizowana przez DAAD i HRK, pozwalająca na złożenie jednego kompletu dokumentów przy ubieganiu się o miejsce na kilku uniwersytetach. Obecnie lista współpracujących uczelni liczy ponad 130 pozycji.

Uwaga! Uni-assist nie jest usługą darmową ? jako obywatel Unii Europejskiej musisz zapłacić: do 68 euro za pierwszy wybrany uniwersytet i 15 euro za każdy kolejny wskazany. Zwykle i tak jest to tańsze od tłumaczenia, kopiowania i potwierdzania kilku kompletów dokumentów. Jeśli twoja szkoła nie należy do systemu uni-assist, musisz o wszystko zadbać sam. Skontaktuj się z nią i sprawdź jej wymagania. A jeśli wybrałeś medycynę, stomatologię, weterynarię lub farmację ? i twój kierunek objęty jest numerus clausus ? musisz skorzystać z procedury rekrutacyjnej na stronie www.hochschulstart.de, stworzonej przez HRK. Niezależnie od sposobu rekrutacji, musisz zgromadzić zestaw wymaganych dokumentów. Chodzi przede wszystkim o oficjalnie potwierdzoną kopię dokumentu umożliwiającego w Polsce dostęp do studiów wyższych (czyli w praktyce ? świadectwo maturalne), przetłumaczoną listę przedmiotów i ocen ze szkoły średniej, zdjęcie paszportowe i fotokopię paszportu oraz potwierdzenie znajomości języka (więcej w rozdziale Znajomość języka, certyfikaty). Pamiętaj, by po otrzymaniu potwierdzenia przyjęcia na studia (letter of acceptance) dokonać rejestracji na uczelni ? dopiero wtedy będziesz mógł korzystać z pełni praw studenckich. Więcej szczegółów znajdziesz na stronie DAAD.

Aby zacząć naukę w październiku, należy złożyć dokumenty (bezpośrednio, przez uni-assist lub www.hochschulstart.de) od początku czerwca do 15 lipca. Potwierdzenie otrzymacie w sierpniu lub wrześniu. Jeśli interesuje Was rozpoczęcie nauki od semestru letniego, dokumenty trzeba złożyć między początkiem grudnia a 15 stycznia. Od tych zasad są jednak wyjątki ? zawsze sprawdzaj terminy na stronach wybranych uczelni!

Ośrodki akademickie

Jeżeli już studiować za granicą, to tylko na najlepszych uczelniach. W Niemczech jest dziewięć uniwersytetów uznanych za elitarne, dlatego też otrzymują one dodatkowe środki finansowe za wybitną pracę badawczą.

Do wybranych placówek należą:

Uniwersytet Techniczny w Monachium,
Uniwersytet Ludwiga Maximiliana w Monachium,
politechnika RTWH w Akwizgranie,
Wolny Uniwersytet Berliński,
Uniwersytet w Heidelbergu,
Uniwersytet w Getyndze,
Uniwersytet w Karlsruhe,
Uniwersytet we Fryburgu,
Uniwersytet w Konstancji.

Stypendia

W Niemczech, podczas studiów możecie liczyć na pomoc materialną. Ponad 50 niemieckich organizacji oferuje ponad 100 programów stypendialnych na pobyty badawcze i studyjne, ale żadna z nich nie posiada propozycji stypendium na całe studia (od pierwszego semestru do uzyskania dyplomu).

Jedną z tych organizacji Niemiecka Centrala Wymiany Akademickiej DAAD. Jej oferta obejmuje:

stypendia na wakacyjne kursy językowe i krótkie pobyty w Niemczech dla studentów,
stypendia na pobyty studyjne dla absolwentów wszystkich kierunków,
stypendia Fundacji im. Beatrice i Rochusa Mummerta dla przyszłej wysoko wykwalifikowanej kadry kierowniczej,
stypendia roczne na udział w międzynarodowym programie dla absolwentów prawa,
stypendia na pobyty studyjne dla absolwentów kierunków artystycznych,
stypendia na pobyty badawcze dla doktorantów i młodych naukowców wszystkich kierunków,
stypendia na pobyty badawcze dla naukowców i nauczycieli akademickich,
stypendia Wspólnoty Hermanna von Helmholtza,
stypendia DAAD-Leibniz,
wspólny program DAAD i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
powtórne stypendium dla byłych stypendystów.

Aktualne informacje o warunkach ubiegania się o powyższych stypendiach, obowiązujące formularze zgłoszeniowe i dane kontaktowe znajdziesz na stronie Niemieckiej Centrali Wymiany Akademickiej.

Polska strona DAAD.

Koszty studiów

Koszty związane ze studiowaniem w Niemczech leżą w przedziale średniej europejskiej. Studenci mają do dyspozycji średnio około 800 euro miesięcznie.

W ramach studiów musicie brać pod uwagę pewne koszta:

opłata za studia
składki studenckie
pozostałe koszty studiów
koszt ubezpieczenia zdrowotnego
wydatki ogólne

Na uniwersytetach, opłata obowiązkowa wynosi około 500 euro za semestr. Studenci Erasmusa zwykle nie płacą za naukę. Jednak na uczelniach prywatnych obowiązkowa opłata jest niemal wszędzie.

Opłata za semestr zazwyczaj nakładana jest na studentów na wszystkich niemieckich uniwersytetach. Dzięki niej finansowane są wydatki administracyjne, domy studenckie lub stołówki. Ponadto na wielu uczelniach opłacany jest dzięki niej również bilet semestralny komunikacji miejskiej. Opłaty za jeden semestr wynoszą zatem w zależności od szkoły wyższej między 25 a 150 euro.

Studenci powinni liczyć się podczas studiów z dodatkowymi opłatami . Są to koszty poniesione za zakup książek oraz wycieczki lub na wyposażenie w sprzęt PC.

Jeżeli zdecydujecie się na studia w Niemczech, musicie posiadać ubezpieczenie zdrowotne. Do czasu ukończenia 30. roku życia i 14.semestru nauki kasy chorych zobowiązane są, aby zaoferować studentom najkorzystniejszą taryfę. Ta składka wynosi ok. 80 euro miesięcznie. Warto zorientować się jednak, czy Wasze obecne ubezpieczenie nie obowiązuje również w Niemczech. Jeżeli tak, musicie potwierdzić, że jesteście zwolnieni z niemieckiego ustawowego ubezpieczenia. Obywatele UE mają ubezpieczenia z Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) w Niemczech.

Informacje praktyczne

Należy pamiętać o ogólnych wydatkach, które obejmują nie tylko opłaty za żywność i odzież ale także koszty zakwaterowania. Najlepszym sposobem jest znalezienie miejsca w akademiku lub na stancji.

Mieszkanie w akademiku w jednoosobowym pokoju kosztuje zazwyczaj 120 ? 200 euro, natomiast w małym apartamencie 250 ? 370 euro. Więcej informacji o sytuacji mieszkaniowej można znaleźć na stronie internetowej: www.studentenwerke.de

Studenci w Niemczech mieszkają najchętniej we wspólnie wynajmowanych mieszkaniach. Opłaty za pokój wahają się pomiędzy 150 a 300 euro. Szczegółowe informacje znajdziesz w Internecie:

www.wg-gesucht.de
www.studenten-wg.de
www.studentenwohnung.de
www.zwischenmiete.de

Tymczasowym rozwiązaniem może być spanie w hostelu, w schronisku młodzieżowym, lub w hotelu studenckim.

Hotel studencki: www.studentenwerke.de

Pakiety dla studentów zagranicznych

Dla zagranicznych studentów niektóre związki studenckie oferują również pakiety usług. Obejmują one pokój, ubezpieczenie zdrowotne, żywność, opłatę semestralną i wydarzenia kulturalne. Niektóre związki studenckie oferują dodatkowo rower, komputer, naczynia lub kursy. Usługa ta może trwać jeden lub dwa semestry. Prosimy zorientować się w tej sprawie w dziale do spraw studenckich na swojej uczelni.

Uwaga Jako student w Niemczech posiada się wiele korzyści takich jak: zniżki w muzeach, kinach i na basenach. Nawet jeśli chodzi o stawki telefoniczne, bilety kolejowe lub prenumeraty gazet można liczyć na rabaty. Prosimy zorientować się w tej sprawie!