Polska należy do grupy krajów, w których szkolnictwo wyższe jest oceniane jako najmniej efektywne ? wynika z raportu naukowców z Uniwersytetu w Maastricht. Zespół uczonych z Holandii pod kierunkiem prof. Jo Ritzena przeanalizował europejskie systemy szkolnictwa wyższego pod kątem kryteriów wynikających z państwowych regulacji prawnych: stopnia finansowania i autonomii zarządzania.
Polityka państwa względem systemu edukacji ma znaczący wpływ na innowacyjność gospodarki. Zdaniem uczonych z Uniwersytetu w Maastricht wiele państw mogłoby rozwijać się szybciej, gdyby dokonano zmian w ich szkolnictwie wyższym. Zespół prof. Jo Ritzena zbadał 32 państwa europejskie pod kątem jakości prowadzonej polityki edukacyjnej, dorobku naukowego uczelni oraz ogólnego funkcjonowania gospodarki danego kraju. Wśród państw najbardziej sprzyjających dobremu funkcjonowaniu uniwersytetów są Norwegia, Wielka Brytania, Holandia i Cypr. W dalszej kolejności uczeni wymieniają m.in. Danię, Niemcy, Chorwację, Hiszpanię czy Węgry. Najmniej korzystne warunki dla funkcjonowania szkół wyższych posiadają np. Francja, Szwajcaria, Rumunia, Czechy, Grecja i Polska.
– Dobrze funkcjonujące uniwersytety decydują o konkurencyjności europejskiej gospodarki. Wspieranie ich przez państwo jest szczególnie istotne w dobie kryzysu. Strategią Europy powinno być inwestowanie w wiedzę ? twierdzi Jo Ritzen, profesor Uniwersytetu w Maastricht.
Badając wpływ sposobu organizacji systemu edukacji na postęp ekonomiczny, naukowcy wykorzystali wskaźniki dotyczące zatrudnienia w sektorach opartych na wiedzy, wydajności pracy oraz siły nabywczej. Naukowcy z Uniwersytetu w Maastricht ocenili polską politykę względem szkolnictwa wyższego na podstawie danych pochodzących z ostatnich kilku lat.
Zdaniem prof. Jo Ritzena należy ona do mniej efektywnych. Chociaż Polska reprezentuje wysoki poziom edukacji, tj. posiada względnie dużą liczbę absolwentów szkół wyższych, którzy ponadto z łatwością znajdują zatrudnienie, to osiągnięcia naukowe uczelni są skromne. Dla przykładu jedynie 3,7% polskich publikacji naukowych znalazło się wśród 10% najczęściej cytowanych na świecie w 2007 r.
Poziom autonomii szkół wyższych w 2008 r. znajdował się poniżej średniej europejskiej. Holenderscy badacze zwrócili szczególną uwagę na obostrzenia dotyczące finansowania uczelni, zwłaszcza kontrolę państwa nad nadwyżkami finansowymi czy zaciąganymi kredytami.
Dane zawarte w raporcie pochodzą z lat 2006-2011. Szczegółowe informacje dotyczące źródeł opisywanych wskaźników znajdują się w załączonym raporcie (The State of University Policy for Progress in Europe. Technical report).
Publiczne finansowanie polskich szkół wyższych w 2008 r. było zbliżone do średniej europejskiej. Wydatki na studenta wynosiły równowartość 39,1% PKB per capita. Od tego czasu finansowanie uczelni wzrosło, jednak studentom wciąż trudno jest dostać stypendium.
Na pomoc uczącym się rząd przeznaczał w 2008 r. zaledwie 1,5% budżetu na edukację wyższą (ówczesna średnia europejska to 15,9%).
Holenderscy uczeni obserwują jednakże pewne pozytywne zmiany w polskim szkolnictwie wyższym. Ustawodawstwo zmierza w kierunku zwiększenia zarówno autonomii (Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego z 2011 r.), jak i możliwości finansowania badań naukowych. Ustawa z marca 2011 r. pozwala najlepszym jednostkom naukowym na podnoszenie pensji najbardziej zdolnym doktorantom. Narodowe Centrum Nauki oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju mają obowiązek przeznaczać 20% środków pozostających w ich dyspozycji na wsparcie młodych naukowców. Natomiast konkurencję wśród ośrodków naukowych, której celem jest podniesienie jakości polskich programów badawczych, wprowadza projekt Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących rozpoczęty w 2012 r. Zgodnie z jego założeniami wyróżnione instytucje mają prawo do dodatkowego finansowania na przestrzeni 5 lat.
Aby wspierać rozwój ekonomiczny kraju, zespół prof. Jo Ritzena proponuje polskim przedstawicielom rządu wzmocnienie współpracy pomiędzy edukacją a gospodarką. W tym celu rekomendują współdziałanie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwa Gospodarki i Ministerstwa Rozwoju Regionalnego.
Wyniki badań prof. Jo Ritzena zostaną zaprezentowane podczas konferencji Vibrant Europe Forum w dniach 12-13 czerwca 2013 r.
Informacja prasowa
Maastricht University
Loading ...
Komentarze: