Jeśli lubisz i przede wszystkim nie boisz się wyrażać swoich opinii, a jednocześnie interesuje cię świat kultury i sztuki, zawód krytyka literackiego może być właśnie dla ciebie. Czym jednak dokładniej jest ta specjalizacja?
Zawód krytyk literacki
Krytyk literacki to jeden z bardziej nietypowych zawodów. Na pewno musisz mieć umiejętności i zainteresowania humanistyczne, a także obszerną wiedzę na temat języka polskiego, historii literatury i różnych dzieł, do których możesz nawiązywać w swych wypowiedziach.
Mówi się, że „jeśli nie wyjdzie ci z pisaniem, zawsze możesz być krytykiem”. Coś w tym jest. Krytyk nie tworzy dzieł literackich, tylko je ocenia. Wyrażając swoją subiektywną opinię, może to zrobić pozytywnie – wypromować dzieło, lub negatywnie – zniechęcić do niego odbiorców.
Wbrew opinii, że oceniać może przecież każdy, nie na tym tylko polega praca krytyka. W swych komentarzach i wypowiedziach musi wykazywać się szeroką wiedzą, aby odpowiednio argumentować swoje poglądy, ale jednocześnie w prosty sposób przekazać to czytelnikom.
Czym właściwie jest krytyka literacka?
Krytyka zajmuje się interpretacją, oceną i komentowaniem dzieł artystycznych i literackich. Co ważne, nie jest to typowo dziedzina naukowo-badawcza, raczej pozwala wyrażać przekonania ideowo-artystyczne.
Wykształcenie krytyka literackiego
Kierunek, który zapewni odpowiednie kompetencje do tego zawodu, to na pewno filologia polska. Pozwala na pełne poznanie języka, historii, kontekstów i dzieł literatury. Więcej szczegółów na temat tego kierunku, można przeczytać tutaj. Na filologii II stopnia można wybrać specjalność krytykę literacką, zaś na niektórych uczelniach (w Lublinie czy w Krakowie) istnieją Katedry Krytyki Literackiej przeznaczone właśnie dla studentów filologii i polonistyki, którzy chcą dalej iść w tym kierunku.
Rynek pracy
Nie ma dużego zapotrzebowania na ten zawód zwłaszcza, że jego rola znacznie w dzisiejszych czasach spadła. W dobie Internetu i możliwości wydawania opinii i ocen na każdy temat, krytyka literacka jako specjalizacja straciła na znaczeniu i poważaniu. Niemniej jednak absolwenci wcześniej wymienionych kierunków mogą się ubiegać o pracę w wydawnictwach, redakcjach, instytucjach kulturowych – ogólnie szeroko pojętym świecie kultury i sztuki.
Ile zara
bia krytyk literacki?
Trudno określić, ile wynosi płaca na tym stanowisku. Wszystko zależy od tego, gdzie jest się zatrudnionym i ile ma się za sobą doświadczenia. Na początku (właściwie jak w każdym zawodzie) nie można liczyć na ogromne sumy pieniędzy, a i po latach pracy zarobki cały czas mogą być niskie. Jeśli jednak pracujemy w wydawnictwie czy redakcji o skali ogólnopolskiej, nasze nazwisko jest już rozpoznawalne i cenione w branży, płaca na pewno osiąga wysokie sumy. Portal moja-pensja.pl wskazuje, że średnie wynagrodzenie to 5200 – 6600zł, Nieliczna grupa krytyków zarabia nawet powyżej 7000zł.
Dodatkowe informacje o zawodzie:
Istnieje Dekalog Krytyka czyli zasady, którymi powinien kierować się każdy pracujący w tym zawodzie:
- Zawsze przeczytać książkę, o której zamierza się pisać – jeśli to możliwe, do końca.
- Ustalić wewnętrznie, do jakiej konkluzji dążymy – to wpływa na kształt zamierzonego tekstu. Inaczej mówiąc: nie czekać aż konkluzja rozwinie się w trakcie pisania.
- W przypadku poezji: nie być poetyckim, nie liryzować.
- W przypadku prozy: nie snuć własnych fabuł, ani nie dopisywać możliwych lepszych rozwiązań („ja bym to zrobił tak…”).
- W przypadku uzasadnionego gniewu na grafomana dostarczyć dowodów na grafomaństwo – nie tylko wyśmiewać, ale również pouczać (jednak). Litość nie jest wskazana.
- Nie zapuszczać się, bez przygotowania, na teren nauk innych: nagminne są obecnie aluzje filozoficzne, oparte często na domniemaniach. Jeśli nie mamy pewności, iż dany pisarz był / jest heglistą, kantystą, egzystencjalistą, deridiańczykiem itd. – lepiej to opuścić. To samo odnosi się do buszowania na terenie nauk społecznych, politycznych, historycznych, a także ścisłych (i to się zdarza).
- Powyższe nie oznacza jednak, iż nie należy mieć tzw. ogólnego przygotowania. Owszem, należy o nie zadbać, co oznacza czytanie innych książek niż ta, którą aktualnie recenzujemy, a także sprawdzenie, czy może ktoś inny nie napisał już wcześniej tego samego, co właśnie z mozołem wymyślamy.
- Nie poddawać się terrorowi mainstreamu, bowiem mainstream nie zawsze ma rację.
- Nie tępić cudzych poglądów: pamflet i paszkwil to bardzo trudne gatunki, trzeba je dobrze opanować.
- Krytyk idealny: takiego nie ma, ale do ideału zawsze należy dążyć.
Opinie o zawodzie
„Sądzę, że ważna jest umiejętność krytycznego myślenia, erudycja, znajomość kultury i w miarę wysoki poziom poprawności językowej, aby korektorzy nie mieli pełnych rąk roboty” – tak określa umiejętności potrzebne w tym zawodzie Sylwia, studentka krytyki literackiej drugiego stopnia.
„Profesja związana z nieustającym czytaniem i poznawaniem nowych dzieł. To, moim zdaniem, podstawowy wymóg tego, aby być wartościowym krytykiem literackim. Potrzebna jest też miłość do książek – robisz coś dobrze, jeżeli wkładasz w to serce” – opisuje swój zawód Alicja, pracująca jako krytyk od 3 lat.
Źródła: krytyka.polonistyka.uj.edu.pl, moja-pensja.pl
A.Szczykutowicz
ciężko mi w to uwierzyć, że krytyk może zarobić aż 7000 zł
mi również, ale jak jest znany krytyk to może i tyle zarabia
ja nie lubię aż tyle czytać ,więc to na pewno nie dla mnie
ja też lubię czytać, ale bardziej gazety
no to raczej na krytyka literackiego się nie nadajesz…