Egzamin maturalny z języka polskiego kończy się dłuższą formą wypowiedzi pisemnej, którą w większości przypadków jest rozprawka. Aby ją napisać trzeba znać zasady obowiązujące w tego typu tekstach. Podczas jej tworzenia warto posłużyć się cytatem bądź parafrazą adekwatną do tematu. Brzmi skomplikowanie? To nic trudnego, zaraz się o tym przekonasz!
Po co mi umiejętność parafrazowania i cytowania na maturze?
Jako maturzysta masz już wyrobioną świadomość językową. Napisałeś przecież w swoim życiu dziesiątki wypracowań i przeczytałeś paręnaście książek. Posługiwanie się cytatami, jak i parafrazowanie tekstu świadczy o Twojej wiedzy oraz kulturze literackiej. Jeżeli przytoczysz fragment z jakiegoś utworu literackiego, wychodzącego poza ramy kanonu lektur, egzaminator z pewnością przychylnym okiem spojrzy na Twoją pracę. Cytat i parafraza ożywią Twoje wypracowanie, dodadzą mu swobody językowej, a także sprawią, że pracę będzie czytało się przyjemniej. I co najważniejsze – udowodnisz, że potrafisz wyciągać wnioski i analizować przeczytany tekst, a Twoje rozważania nie są bezpodstawne.
Cytat i parafraza – definicja
Cytatem nazywamy fragment czyjejś wypowiedzi, który został dosłownie przytoczony w tekście. Parafraza różni się od cytatu tym, że powtarzamy treść wypowiedzi z zachowaniem jej sensu, ale robimy to własnymi słowami.
Dla ułatwienia, spójrz na poniższe przykłady:
„Zło na świecie płynie niemal zawsze z niewiedzy.” Albert Camus, Dżuma – cytat
Albert Camus twierdzi, że zło na świecie prawie zawsze bierze się z braku wiedzy. – parafraza
Zasady cytowania
Cytaty rządzą się własnymi prawami, dlatego by poprawnie zacytować jakąś myśl, musisz:
- wziąć cytat w cudzysłowie, napisać kursywą bądź wyodrębnić fragment z tekstu zasadniczego, dzięki stosownemu odstępowi
- wskazać autora przytaczanych słów
- zwrócić uwagę na zgodność cytatu z oryginałem
Zasady parafrazowania
Parafraza służy do przywoływania długich fragmentów wypowiedzi bądź tekstu. Jeśli chcesz dobrze sparafrazować jakąś myśl, musisz:
- podać autora parafrazowanych słów
- podać źródło tekstu
- zachować sens wypowiedzi
Co warto cytować i parafrazować?
W rozprawce możesz posłużyć się cytatem bądź parafrazą z utworu literackiego, adekwatnego do tematu. Warto wkomponować we własny tekst na przykład charakterystyczną wypowiedź bohatera, ciekawą metaforę, a nawet fragment liryki. Najlepiej jednak, kiedy cytowane słowa są powszechnie znane, ponieważ ryzyko popełnienia błędu jest dużo mniejsze. Możliwe jest także cytowanie fragmentów wypowiedzi ważnych osób. Mogą być nimi powszechnie znane osoby, ale nie tylko. Dopuszczalne jest cytowanie bliskich dla Ciebie osób – rodziców czy dziadków.
Zadania z parafrazowaniem tekstu pojawiają się na maturze. Oto przykład:
Nie wpadnij w pułapkę cytowania
Podczas cytowania nawet najlepszym zdarzają się błędy. Zwracaj uwagę na długość fragmentów, które przywołujesz – Twoja praca nie może składać się z samych cytatów. Musisz też poprawnie dobrać cytat do tematu, aby pasował i popierał Twoje rozważania.
Dla usystematyzowania wiedzy zachęcamy do obejrzenia krótkiego filmiku:
Podsumowanie
Pamiętaj, żeby przy cytowaniu i parafrazowaniu powoływać się na słowa, które ktoś wypowiedział bądź napisał. Możesz posłużyć się nimi zarówno na maturze ustnej, jak i pisemnej, a dobrze zacytowane z pewnością sprawią, że zabłyśniesz swoją wiedzą i umiejętnościami.
J.K.
Loading ...
