Jeśli czytając taki tytuł wiecie już czym było dwudziestolecie międzywojenne, punkt dla Was! Przypomnimy sobie podstawowe fakty. Pamiętacie w jakim okresie trwało? Dwudziestolecie międzywojenne inaczej może być nazywane międzywojniem, określa czas, który przypada na lata 1918-1939, czyli okres między wojnami światowymi.
Cechy dwudziestolecia międzywojennego:
- pochwała rewolucji, siły ludu, prymitywnej sztuki
- poczucie osamotnienia i uniformizacji
- dwudziestolecie międzywojenne było okresem rozkwitu polskiej kultury, literatury, sztukinauki i filozofii. Powstawały nowe uczelnie, czasopisma kulturalne, teatry i galerie sztuki.
Kiedy już wiemy, kiedy trwała ta epoka, przyjrzymy się grupom literackim, które występowały w Polsce. Zaczynajmy!
EKSPRESJONIŚCI
Skupiali się wokół czasopisma „Zdrój”, które było wydawane w latach 1917 – 1922 przez poetę Jerzego Hulewicza.
Cechami tego nurtu było:
- Zakładanie, że sztuka jest wyrazem osobowości artysty
- Sięgnięcie po folklor i nawiązywanie do tradycji ludowej
- Nurt sięgał do średniowiecza, baroku i romantyzmu
- Wyrażanie uczuć
- Piękno i harmonia.
Członkowie:
- Jan Kasprowicz napisał zbiorów wierszy: „Z chałupy”, „Krzak dzikiej róży”
- Stanisław Przybyszewski napisał „Synowie ziemi”
- Jarosław Iwaszkiewicz napisał „Panny z Wilka”
- Emil Zegadłowicz napisał „Zmory”
- Kazimierz Wierzyński napisał „Róża wiatrów”
- Jerzy Wittlin napisał „Elementarz humoru”
SKAMANDER
Poeci skupiali się wokół czasopisma „Skamander”, który był miesięcznikiem literackim. Wydawane było w Warszawie w latach 1920-1927 i 1935-1939. Innym czasopismem, wokół którego skupiali się poeci było czasopismo „Wiadomości Literackie”, który był tygodnikiem. Ukazywał się w latach 1924-1939. Poeci spotykali się w kawiarni “Pod Pikadorem”. Wcześniej poeci wydawali czasopismo studenckie „Pro arte et studio”, a w 1918 założyli kabaret artystyczny „Pod Pikadorem”.
Głównymi cechami było:
- Bezprogramowość
- Zachwyt nad życiem
- Elementy języka potocznego
- Nawiązanie do filozofii poprzedniej epoki
- Poezję wiązali z teraźniejszością
- Wzorzec poety-uczestnika
- Poezja codzienności.
Członkowie:
- Julian Tuwim napisał „Kwiaty polskie”
- Jan Lechoń napisał „Karmazynowy poemat”
- Antoni Słonimski napisał „Popiół i wiatr”
- Kazimierz Wierzyński napisał „Ziemia-Wilczyca”
- Jarosław Iwaszkiewicz napisał „Panny z Wilka”
FUTURYŚCI
Działali w latach 1919-1921. Swoje poglądy publikowali w „jednodniufkach”. Futuryści wydali wiele wierszy między innymi „Gga”, „Manifesty futuryzmu polskiego”, „Nuż w bżuhu”. Lubili spotkania z publicznością.
Głównymi cechami było:
- Odrzucenie przeszłości i tradycji
- Posługiwanie się celową prowokacją
- Odrzucenie zasad ortograficznych w pisowni
- Rezygnacja z zasad gramatycznych
- Sztuka ma prowokować, szokować i zaskakiwać.
Członkowie:
W Krakowie:
- Tytus Czyżewski napisał „Kolenda”
- Bruno Jasieński napisał „But w butonierce”
- Stanisław Młodożeniec napisał „W dolinie małej wody”
Skupiali się w klubach: „Katarynka” i „Gałka muszkatołowa”.
W Warszawie:
- Anatol Stern napisał „Z motyką na słońce”
- Aleksander Wat napisał „Mój wiek”
AWANGARDA KRAKOWSKA
Pierwsza awangarda. Poeci współpracowali z czasopismem „Zwrotnica” założonym w 1922 r. w Krakowie przez Tadeusza Peipera.
Założenia, ogłoszone były w broszurze „Nowe usta” z 1925 r. i zbiorze „Tędy” z 1930 r. Oba teksty napisane zostały przez Tadeusza Peipera.
Cechy Awangardy Krakowskiej:
- Kult 3 x M: miasto, masa, maszyna, które były symbolami nowej cywilizacji
- Artysta jako konstruktor, poezja jako „budowa pięknych zdań”
- Postulat tworzenia „ekwiwalentów uczuć”
- Zbliżenie rytmu poezji do rytmu prozy
- Kult nowości
- Precyzyjna budowa wiersza.
Członkowie:
- Tadeusz Peiper napisał „Tędy. Nowe usta”
- Julian Przyboś napisał „Kwiat nieznany”
- Jan Brzękowski napisał „W drugiej osobie”
- Jalu Kurek napisał „Ocean Nie-Spokojny”
- Adam Ważyk napisał „Serce granatu”
Podsumowanie
Przedstawiliśmy Wam grupy literackie w Polsce w okresie międzywojennym. Warto mieć je na uwadze przygotowując się do matury. Na maturze próbnej w 2014 roku był wiersz Juliana Tuwima „Staruszkowie”, a motywem zadania była starość jako doświadczenie człowieka. Czy poradzilibyście sobie z takim tematem? Na stronie możecie przeczytać artykuł o dziełach i twórcach w dwudziestoleciu międzywojennym. Zachęcamy do zapoznania się, warto!
Loading ...
