Co jest najważniejsze w rozprawce?

W Twoich przygotowaniach do matury zwracasz uwagę na ważne pojęcia, lektury i ich znaczenie oraz kwestie gramatyczne. Niezbędne jest także to, abyś uświadomił sobie, jakie formy pisemne Cię obowiązują.

W części pisemnej napiszesz wypracowanie, w którym będziesz miał do wyboru dwa tematy. Opracowując go będziesz musiał napisać tekst o charakterze argumentacyjnym. Jedną z form może być rozprawka, w której rozważysz wskazany problem- zająć wobec niego swoje stanowisko oraz potwierdzić je odpowiednimi argumentami. Także i w tym wypracowaniu powinieneś zachować odpowiednią kompozycje. We wstępie wskaż, czego będzie dotyczyć Twoja praca oraz jakie jest Twoje stanowisko, dzięki temu wprowadzisz czytelnika w Twojej treść. W głównej części, czyli w rozwinięciu konieczne jest, abyś wskazał argumentację, która przekona odbiorcę, co do słuszności Twego stanowiska. Natomiast w zakończeniu przedstaw podsumowanie wszystkich rozważań i określ jak rozstrzygnąłeś problem wskazany w temacie.

Przed rozpoczęciem pisania! – zawsze dokładnie przeczytaj temat pracy.

• Dzięki temu dowiesz się, co musisz zawrzeć w swoim wypracowaniu, czy masz odwoływać się do całości wskazanej lektury lub innego tekstu oraz jaką długość ma mieć napisana przez Ciebie praca.
• Zapoznaj się także dokładnie z tekstem, który musisz opracować. Pisz po nim, zaznaczaj ważne fragmentu – łatwiej wtedy uporządkujesz swoją wypowiedź.
• Nie załamuj się także, jeśli będziesz musiał pracować nad fragmentem lektury, której nie przeczytałeś w całości. Zwykle przytoczona część tekstu wystarcza do napisania dobrego wypracowania.
• Nawet, jeśli trzeba będzie odwołać się do całego utworu, a tego nie zrobisz, to zostanie odjęte Ci tylko kilka punktów. Więc na początku nigdy się nie poddawaj! „Wyciśnij” z tego, co masz jak najwięcej informacji.

Czym jest odwołanie się do innego tekstu?

Dla ubogacenia swojej pracy musisz wskazać tożsame z nią utwory. Zatem już przy wyborze tematu rozważ, jakie inne teksty kojarzą Ci się z nią i dotyczą podobnego problemu.

Dzięki temu wzmocnisz swoją argumentację, szerzej ukażesz temat, pokażesz, że masz dużą wiedzę oraz zaprezentujesz umiejętność kontekstowego myślenia. Jednak takie skomentowanie innego dzieła musi być związane z tematem Twojego wypracowania. Zabieg taki musi także mieć swój cel. Może być to: porównanie, wskazanie analogii, czy podkreślenie kontrastu.

Pamiętaj jednak, aby nie odwoływać się do innych tekstów „na siłę”. Nie ma to sensu i nic nie wniesie do Twojej pracy. Korzystaj, zatem tylko z tekstów, co, do których masz pewność, że pasują one do Twojego wypracowania. Zachowaj także odpowiednie proporcje pomiędzy analizą wskazanego w arkuszu tekstu, a opisywaniem innych utworów literackich, które powinno mieć jedynie funkcję pomocniczą i podrzędną w kontekście całego tekstu.

O czym warto pamiętać?

• Nie streszczaj lektury – skupiaj się tylko na wąskim temacie i problemie, który rozważasz.
• Uważnie zapoznaj się z załączonym do zadania tekstem.
• Dokładnie przeanalizuj wskazany problem.
• Wyraźnie wyróżnij poszczególne części tekstu – stosuj akapity!
• Przytaczaj cytaty z fragmentu, na którym pracujesz.
• Przy formułowaniu argumentów bądź konkretny i w zrozumiały sposób wskazuj właściwe przykłady.
• Nie zapominaj o poprawności gramatycznej, stylistycznej i językowej.
• Stosuj proste zdania.
• Nie popełniaj rzeczowych błędów.
• Używaj zwrotów zwiększających spójność tekstu: np. „Teraz przejdę do”.
• W rozwinięciu możesz także formułować cząstkowe wnioski, rób to za pomocą wyrażeń takich jak np. ” Wynika z tego, że”.
• Zapamiętaj, że argument potwierdza tezę, natomiast kontrargument obala wcześniejsze rozważania.
• Niech Twoja praca stanowi logiczną całość.
• Doceń to, że rozprawka uczy Cię logicznego myślenia i konkretnego formułowania argumentów.

Jak ćwiczyć potrzebne umiejętności?

1. Podczas przygotowań do matury masz okazję czytać różne teksty. Już wtedy uświadamiaj sobie, z jakim dziełem literackim Ci się one kojarzą. Ćwicz w praktyce umiejętność wyszukiwania różnorodnych powiązań i podobieństw.
2. Przywoływane konteksty nie muszą pochodzić tylko i wyłącznie z kręgu literatury. Podnieś, jakość Twojej pracy i szukaj powiązań także wśród innych dziedzin: historii, filozofii, sztuki, kultury, odnajduj watki biograficzne.
3. Naucz się wartościować argumenty, których chcesz użyć w wypracowaniu. Bowiem, aby zachować logiczną całość najlepiej, abyś ułożył argumenty w kolejności od najsłabszego do najmocniejszego, albo odwrotnie.
4. Przygotowując się do egzaminu możesz rozrysować sobie schemat kompozycji rozprawki. Dzięki temu w maju nie zapomnisz o wszystkich wymaganych częściach Twojego wypracowania. Naucz się także utartych zwrotów, dzięki którym zachowasz logiczną całość Twej pracy.
5. Jeszcze przed maturą możesz stworzyć sobie model uniwersalnego podsumowania Twojej pracy. Mając w głowie taki wzór bez problemu napiszesz zrozumiałe podsumowanie do Twojego tekstu na maturze. Niech zakończenie Twojej pracy będzie dla czytelnika atrakcyjnym dopełnieniem całego tekstu.

Podsumowanie

Pisanie rozprawki wcale nie należy do najłatwiejszych zajęć. Jednak dla chcącego nic trudnego. Dzięki tej lekcji na pewno sobie poradzisz- wierzę w Ciebie! :)
Niech uzupełnieniem powyższych rozważań będzie ten filmik:

K.M.