Doszedłeś już prawie do końca powtórki z literackich epok. Zdajemy sobie sprawę, że droga wcale nie była łatwa. Dlatego możesz być z siebie dumny! Przed Tobą ostatnia prosta, czyli literatura współczesna.
Literatura współczesna
Utworami, które powstały we współczesności są:
- Tango Sławomira Mrożka
- Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Kral
- Inny świat Gustawa Herlinga Grudzińskiego
- Stary człowiek i morze Ernesta Hemingwaya
Kto tworzył we współczesności?
Sławomir Mrożek żył na przełomie XX i XXI wieku. Był bardzo wszechstronny, tworzył rozmaite formy wypowiedzi. Swoją karierę artysty rozpoczął jako rysownik i dziennikarz. W opowiadaniach i utworach dramatycznych poruszał temat z pogranicza filozofii, polityki, psychologii i społeczeństwa. Znany był z charakterystycznych satyr, które ośmieszały absurdy PRL-u.
Hanna Kral żyła na przełomie XX i XXI wieku. W 2005 roku została nominowana do Nagrody Literackiej Nike za powieść Wyjątkowo długa linia. Specjalizowała się w dziennikarstwie i reporterstwie. Jej Zdążyć przed Panem Bogiem stanowi relację z obozowego piekła Marka Edelmana.
Gustaw Herling Grudziński żył na przełomie XX i XXI wieku. To jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej literatury na emigracji. Pisał o oporze, który stawia człowiek przeciwko nicości, czyli totalitaryzmowi, zwątpieniu w istnienie Boga i osamotnieniu. Oprócz bycia pisarzem odnajdywał się także jako eseista, krytyk literacki i dziennikarz. W 1998 powstał o nim film dokumentalny Rozważania o cnotach.
Ernest Hemingway żył na przełomie XIX i XX wieku. Był pierwszym twórcą literackim, który dobrze połączył swoje doświadczenie dziennikarskie z literaturą. W 1952 otrzymał nagrodę Pulizera za opowiadanie Stary człowiek i morze, a w 1954 nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.
Współczesne gatunki literackie
Gatunkami, które wywodzą się ze współczesności są:
- dziennik
- reportaż
Dziennik
To gatunek, który tworzony jest wciąż i wymaga ciągłej aktualizacji. W przeciwieństwie do pamiętnika, który pisany jest z perspektywy czasu. Dziennik przestawia chronologiczny ciąg wydarzeń i zachowuje ich regularny opis. Dziennik może przybierać różną formę; gromadzić codzienne wydarzenia, być pisany hybrydowo bądź łączyć się z innymi gatunkami.
Reportaż
Wykształcił się przez rozwój prasy. Reportaż ma na celu przedstawienie aktualnych wydarzeń. Gatunek ten odznacza się rzetelnością i autentycznością. Fakty przedstawia się starannie, z użyciem poprawnej polszczyzny.
Współczesna liryka
Z liryki, która powstały w tej epoce, możemy wyróżnić:
- wiersz biały
Wiersz biały
To wiersz pozbawiony rymu, w którym stosuje się układ intonacyjno-składniowy. Nie jest on wierszem wolnym. Wiersz biały często nie posiada zwrotek.
Współczesny dramat
Z dramatu, który powstał w tej epoce, możemy wyróżnić:
- dramat absurdu
Więcej o teatrze absurdu dowiecie się z poniższego filmu, zachęcamy do obejrzenia:
Dramat absurdu
To jedna z najważniejszych odmian dramatu XX wieku charakteryzująca się odejściem od realizmu. Niemniej ważna jest kwestia zasady prawdopodobieństwa akcji, która jest bardzo luźna. Brakuje związków przczynowo-skutkowych, co jest efektem braku logiki zdarzeń. Osoby najczęściej pozbawione są charakterystycznych cech, a dramat przedstawia człowieka ogólnie. Gatunek odwołuje się do tradycji literackiej posługując się parodią.
Współczesna epika
Z epiki, która powstała w tej epoce, możemy wyróżnić:
- powieść fantastyczno-naukową
- powieść parabolę
Powieść fantastyczno-naukowa
Wywodzi się z utopii wykorzystując motyw podróży na inne planety. Powieść science-fiction charakteryzuje jedna w swoim rodzaju tematyka wizji futurystycznych. Akcja rozrywa się w odległej przyszłości, a świat przedstawiony jest wysoce scyfryzowany. Ten gatunek stanowi w pewnym sensie zapowiedź wynalazków przyszłości. Bohaterami są ludzie, ale także istoty obce i roboty. Często zawierają ostrzeżenie przed niepokojącymi współczesnymi tendencjami społeczeństwa.
Powieść parabola
Jako osobny gatunek wyodrębniła się we współczesności. Proza paraboliczna porusza zagadnienia filozoficzne, historyczne i polityczne. Parabola może połączyć się także z innymi gatunkami literackimi. Taka powieść charakteryzuje się brakiem skonkretyzowanej czasoprzestrzeni.
Współczesne wzorce postaw
W tej epoce liczba wzorców zmalała do zera. Literatura i sztuka przestała kształtować postawy i poglądy społeczeństwa. Tę rolę przejęły kulturotwórcze środki masowego przekazu.
Podsumowanie
Cykl artykułów poświęconych twórcom i ich dziełom dobiegł końca. Dzięki tym materiałom poszerzysz swoją wiedzę z tego zakresu. Najlepiej, jeśli nauczysz się ich w kolejności chronologicznej, abyś na maturze orientował się w osi czasu. Pomoże Ci to ustalić przybliżony czas powstania dzieła i lata życia jego autora.
J.K.
Loading ...
