Jak już dobrze wiesz, jedną z części matury pisemnej z języka polskiego na poziomie podstawowym jest czytanie ze zrozumieniem. W zadaniu tego typu może pojawić się tekst publicystyczny, warto zatem, abyś poznał jego cechy i charakterystyczne elementy.
Na początku, zachęcam Cię do zapoznania się ze słownikową definicją publicystyki:
?Publicystyka- dział piśmiennictwa obejmujący wypowiedzi na aktualne w danym momencie tematy polityczne, społeczne, kulturalne. Publicyści posługują się stylem perswazyjnym i starają się oddziaływać na opinię publiczną. Przed powstaniem prasy na publicystykę składały się różnego rodzaju traktaty polityczne np. J. Ostroga, A. F. Modrzejewskiego. Jej elementy przenikały do kazań, np. ?Kazania Sejmowe? P. Skargi. Współczesna publicystyka jest związana z rozwojem prasy, a także radia i telewizji.?
?Słownik terminów literackich? Wydawnictwo Greg
TEKST PUBLICYSTYCZNY, CZYLI JAKI?
Tekst publicystyczny jest gatunkiem wypowiedzi o charakterze subiektywnym i polemicznym. Czytając tekst tego rodzaju nie otrzymasz ogólnych, obiektywnych informacji. Zapoznasz się jednak ze szczegółowym omówieniem danej sprawy przez autora, który wskaże tutaj swój stosunek do omawianej kwestii. Taki tekst może łączyć w sobie elementy charakterystyczne dla różnych stylów: potocznego, artystycznego, naukowego i popularnonaukowego.
JAKI JEST CEL TAKICH TEKSTÓW?
Głównym celem tekstów tego typu jest kreowanie opinii publicznej, przekonywanie, propagowanie pewnych poglądów, opinii.
JAKA JEST ROLA AUTORA?
Autor jest tutaj na pierwszym planie (zaraz obok omawianego tematu), jest widoczny, ważne jest to jaki temat wybrał i jaka jest jego opinia. Działania autora opierają się na zaprezentowaniu stanowiska oraz polemizowaniu i skonfrontowaniu go z odmiennymi opiniami, często pojawiają się elementy prowokacyjne.
O CZYM SĄ TAKIE TEKSTY?
Ważny jest wybór omawianych zagadnień. Powinny to być tematy aktualne, mogące zainteresować ludzi, np. polityka, gospodarka, czy zagadnienia społeczne. Punktem wyjścia jest informacja, na podstawie której tworzy się tekst publicystyczny. Można powiedzieć, że zdarza się coś interesującego, a publicysta reaguje na to, pisząc swój tekst.
CO JEST WAŻNE W TAKIM TEKŚCIE?
Istotna jest tutaj sugestywność tekstu. Widoczne są dobitne określenia i sformułowania. Wszystko po to, żeby przekonać Cię do swoich racji, przemówić do Twoich uczuć i ukierunkować sposób Twojego myślenia.
JAKI JEST JĘZYK TEKSTU?
Język jest prosty i zrozumiały, używa się przystępnego słownictwa, występują zwroty potoczne, przekaz jest komunikatywny.
CO JESZCZE MA ZNACZENIE?
Duże znaczenie ma tutaj układ wizualny tekstu. Charakterystyczne jest ułożenie – teza, argumenty lub kontrargumenty oraz wysnuty wniosek, tworząc przy tym logiczną całość. Wszystko ubogacone jest tytułami i nagłówkami sugerującymi przekazywaną treść.
GDZIE SPOTYKAMY TEKSTY W TYM STYLU?
Styl publicystyczny znajdziesz przede wszystkim w środkach masowego przekazu – w telewizji, prasie, tygodnikach i czasopismach. Tworzony jest przez dziennikarzy i publicystów. Może przyjmować różnorakie formy: artykuły, eseje, felietony, reportaże, komentarze lub recenzje.
PODSUMOWANIE
Znajomość cech stylu publicystycznego w dzisiejszych czasach ma istotne znaczenie. Bowiem teksty tego typu spotkasz w życiu codziennym. Często masz z nimi styczność, choć być może dotąd nieświadomie. Liczę, że dzięki dzisiejszej lekcji czytając takie teksty, wychwycisz na praktycznych przykładach ich konkretne cechy. Do tego też gorąco Cię zachęcam! Pamiętaj – praktyka jest najważniejsza!
K.M.