Zapewne znane jest Ci słowo patriotyzm. Jest ono powszechnie używane w wielu sytuacjach, szczególnie w przypadku różnych historycznych rocznic, czy świąt narodowych. Najprościej ujmując patriotyzm to pewna postawa, która charakteryzuje się szczególnym umiłowaniem i miłością do ojczyzny. Patriota to osoba, która jest bardzo przywiązana do kraju, z którego pochodzi, jest w stanie wiele dla niego oddać. Postawa ta różnie przejawia się w zależności od narodu, w jakim funkcjonuje. Ale zwykle jej źródeł należy dopatrywać się w historii, narodowej kulturze, czy tradycji. Najbardziej patriotyzm przejawia się w społeczeństwach cechujących się solidarnością, w którym występują silne więzi społeczne.
Zjawisko to jest widoczne praktycznie w każdej kulturze, w każdym narodzie i państwie. Dlatego tez często motyw ten używany jest przez twórców literatury. Jeśli miałbyś za zadanie wskazać utwory, w których opisana jest miłość do ojczyzny, to jakie tytuły byś przytoczył? Nic nie przychodzi Ci do głowy? Bez obaw. W tej lekcji dowiesz się wiele na ten temat.
- I. Krasicki „Święta miłości kochanej ojczyzny” : autor wskazuje tutaj na szczególne ukochanie Ojczyzny. Wiersz wymienia obowiązki, jakie ciążą na obywatelach w stosunku do ich kraju. Najważniejszym z nich jest służba krajowi i jego ochrona, ludzie powinni być gotowi do poniesienia ofiar w imię swego kraju.
- A. Mickiewicz „Reduta Ordona”: ojczyzna, czyli Polska jest w tym utworze przedstawiona, jako sprzymierzeniec Boga. Bohaterem jest prawdziwy patriota, który do samego końca broni reduty w imię miłości do kraju, poświęca nawet swoje życie.
- J. Kochanowski „O cnocie”: cnota, to cecha ważna w kontekście filozofii stoickiej. Była ona wyznacznikiem tego, co dobre i porządne. W tym utworze autor wskazuje, że istotna jest także miłość do ojczyzny, a tym, co jej służą zostanie to wynagrodzone: „A jeśli komu droga otwarta do nieba, Tym, co służą ojczyźnie. Wątpić nie potrzeba”.
- J. Kochanowski „O dobrej sławie”: w tym utworze Kochanowski także zwraca uwagę na znaczenie patriotyzmu i poszanowanie tradycji. Wskazuje on, że pojęcie to odnosi się nie tylko do walki w imię ojczyzny. To także dobre i właściwe życie, polegające na służbie, także w trakcie pokoju. Może ono przejawiać się chociażby na wykorzystaniu talentów, jakie człowiek otrzymuje, rozwijaniu ich i nauczaniu innych ludzi.
- E. Orzeszkowa „Gloria Victis”: autorka nadaje swojemu utworowi nieco symboliczny tytuł, bowiem zmienia ona znane wyrażenie „vae victis”, które znaczy „biada zwyciężonym” na określenie „chwała zwyciężonym”. Dzięki temu oraz odwołaniu do autentycznych wydarzeń historycznych podkreśla ona znaczenie walk w imię ojczyzny. Wskazuje przy tym, że odwaga i poświęcenie powstańców styczniowych zasługuje na nobilitację.
- H. Sienkiewicz „Latarnik”: utwór ten pokazuje, że patriotyzm to nie tylko walka z bronią w ręku w imię obrony ojczyzny. Wiąże się także ze świadomością o istnieniu polskiej kultury, kultywowaniu polskiego języka oraz związaniu z tożsamością narodową, mimo pobytu z dala od rodzinnego kraju. Symbolem polskości w tym dziele są polskie książki, które czyta główny bohater.
- A. Mickiewicz „Pan Tadeusz”: patriotyzm obecny jest w całym tym utworze. Widać go w postawach bohaterów, czy opisywanych wydarzeniach. Na każdym kroku można zobaczyć wielką miłość do ojczyzny, szacunek dla niej i oddanie. Cała rodzina posiada głębokie patriotyczne tradycje. Można powiedzieć, że staropolski dworek to ostoja polskości i patriotyzmu.
- A. Mickiewicz „Konrad Wallenrod”: główny, a zarazem tytułowy bohater tego utworu to wielki patriota. Walczył on o swój kraj. Dobro narodu, jego wolność traktował, jako najważniejszą wartość. Dla ojczyzny poświęcił wiele, jednak często zachowywał się przy tym nieetycznie i sprzecznie z zasadami.
- E. Orzeszkowa „Nad Niemnem”: autorka pokazuje tutaj dwie wizje patriotyzmu. Umieszcza tam wspomnienia dotyczące powstania styczniowego, przedstawia postawy bohaterów, a także tradycje stanowiące o wartości narodu.
- H. Sienkiewicz „Trylogia”: Sienkiewicz pisząc wszystkie te trzy powieści historyczne ukazał swój patriotyzm, ale także to, że przedstawione tam wydarzenia i postacie związane były z miłością do ojczyzny. Patriotami są poszczególni bohaterowie, którzy są oddani ojczyźnie i pełni gotowości do walk w obronie narodu.
Motyw ojczyzny i patriotyzmu występuję także w utworach takich jak:
- K. I. Gałczyński „Pieśń o żołnierzach z Westerplatte„,
- M. Konopnicka „Rota„,
- J. Wybicki „Pieśń legionów polskich we Włoszech„,
- S. Żeromski „Rozdziobią nas kruki, wrony?„,
- S. Wyspiański „Wesele„,
- A. Mickiewicz „Dziady„,
- S. Żeromski „Przedwiośnie”,
- K. K. Baczyński „Elegia o chłopcu polskim„,
- H. Sienkiewicz „Krzyżacy„.
Wydaje mi się, że powyższe zestawienie uświadomiło Ci, że motyw patriotyzmu jest naprawdę powszechny. Może on także przybierać różne formy i wynikać z wielu, często odmiennych pobudek. Od dzisiaj na pewno bez większego problemu wskażesz, w jakich utworach występuje ten motyw, a także samodzielnie odszukasz go w jeszcze innych dziełach. Powodzenia!
K.M.
Loading ...
