Motyw tańca w literaturze

Taniec towarzyszy nam w życiu w przypadku wielu okazji. Na pewno doskonale potrafisz wskazać, czego wyrazem może być ruch w rytm słyszanej muzyki. Może on odzwierciedlać ludzkie odczucia i emocje, pokazywać radość, czy podekscytowanie. Taniec może także być nośnikiem informacji na temat tradycji, kultury i historii danego narodu. Taneczne sceny często pełnią rolę symboliczne i przekazują jakieś ukryte treści. Z tych też powodów motyw ten jest bardzo często używany przez autorów w ich dziełach. Świadczy to o jego uniwersalności i ponadczasowości. W tej lekcji dowiesz się, w jakich utworach opracowany został ten motyw i w jakim celu go zastosowano.

Adam Mickiewicz „Pan Tadeusz”

W naszej epopei narodowej taniec pełni kluczową rolę. A jego istota jest szczególnie podkreślona. Bowiem w tym utworze autor przywiązał dużą wagę do muzyki, przede wszystkim w kontekście historycznych treści, jakie niesie ona o naszym kraju. Taniec i muzyka są niejako nośnikiem przeszłości, tradycji i polskiej kultury. Służą dokładnemu opisaniu dawnych wydarzeń. W tamtych czasach taniec stanowił ważny obyczaj i zwyczaj, który był elementem wielu sytuacji, obrzędów, ważnych dla danej rodziny, czy społeczności wydarzeń. Na pierwszym planie nasz wieszcz narodowy umieszcza zapewne znany Ci polski taniec, a mianowicie polonez. Barwnie opisuje także scenę, w której bohaterowie go wykonują. Warto także przywołać taniec ukazany w filmowej ekranizacji tej lektury, który przeszedł już do historii polskiego kina, dzięki pięknu, jakie oddaje, wymownym charakterze sceny i niezwykłym strojom, które mieli na sobie uczestnicy tańca.

Stanisław Wyspiański „Wesele”

Taniec w tym utworze przedstawiany jest w trakcie głównego wydarzenia ukazanego w tym dramacie, czyli tytułowego wesela. Taniec podczas tej uroczystości ma przede wszystkim za zadanie wyrażać radość przybyłych gości ze szczęścia, jakie spotkało państwa młodych. Ma on ukazać, że wspólna zabawa łączy wszystkich zaproszonych, mimo tego, że pochodzą z dwóch różnych światów. Bowiem bawili się tam zarówno chłopi, jak i inteligencja. Co związane jest z tym, że samo wesele było wyrazem zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy przedstawicielami tych dwóch, co warto zauważyć zwaśnionych i od wieków podzielonych grup społecznych. Ukryty przekaz niósł także taniec chochoła, czy taniec ludzi w kole. Obie te sceny wyrażały panujące wtedy nastroje w społeczeństwie. Wskazywały na ludzki marazm, zobojętnienie, bierność i apatię. To stan, z którego tak jak z monotonnego tańca ciężko się wyrwać.

Władysław Reymont „Chłopi”

Tańce w tym utworze przede wszystkim są oznaką radości, szczęścia i dobrej zabawy. Bowiem miały one miejsce w trakcie uroczystości opisanej już powyżej, czyli wiejskiego wesela. Wykonywane tam były typowe polskie tańce, takie jak oberek, krakowiak, czy mazur. Zatem taniec przekazywał tutaj treści dotyczące polskiej tanecznej tradycji i wskazywał, że pewne obyczaje i ludowe zwyczaje cały czas są kultywowane i przekazywane z pokolenia na pokolenie przez starszych przedstawicieli rodzin i rodów.

Sławomir Mrożek „Tango”

O tym, że w utworze tym został wykorzystany omawiany dziś przez nas motyw tańca świadczy już sam tytuł. Jednak od samego początku czytelnik musi czekać na ten tytułowy taniec. A ten pojawia się dopiero w bardzo symbolicznej ostatniej scenie, która stanowi swego rodzaju podsumowanie przedstawionej historii. Taniec ma tutaj za zadanie w symboliczny i nieco groteskowy sposób określić sens tego dzieła. Tango, jako odtańczony przez specyficznych bohaterów taniec prezentuje obyczajową rewolucje i skutki, jakie ona wywołała.

„Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią”

Ten utwór pozwala uświadomić sobie, że motyw tańca był używany przez twórców literatury już nawet w średniowieczu. W tym przypadku autor zwraca uwagę na jedną z odmian tego motyw, a mianowicie na motyw danse macabre, czyli tak zwanego tańca śmierci. Pełni on rolę przede wszystkim dydaktyczną. Ma na celu oswojenie ludzi ze śmiercią, pokazuje, że wobec tej siły wszyscy ludzie są równi, bez względu na ich wiek, wykształcenie, zajmowane stanowiska, czy posiadane bogactwa. W dziele tym upersonifikowana na wzór kobiet śmierć z kosą w ręku zaprasza to mrocznego tańca wszystkich ludzi. Śmierć przybiera groteskową postać i w bezczelny sposób kpi z ludzi. Jest świadoma tego, że panuje nad nimi, a oni nie mają z nią żadnych szans.

Agnieszka Osiecka „Niech żyje bal”

Skoro wiersz porusza tematykę balu, nierozerwalnie związany będzie z tym motyw tańca. Autorka poprzez metaforę przedstawia ludzkie życie, jako jeden wielki bal, w którym przychodzi ludziom wykonywać wiele przeróżnych tańców. Jednak tak jak i każdy bal, piosenka i taniec się kończy, tak samo ulotne i przemijające jest życie. A więc motyw ten wykorzystano przede wszystkim do opisania tematyki egzystencjalnej i refleksyjnej, prowadzącej do rozważań nad sensem istnienia, nad tym, co powinno być ważne.

PODSUMOWANIE

Taniec towarzyszy ludziom od wieków. Wskazuje na ich pochodzenie, czy wyznawaną kulturę. Często jest on ważnym symbolem, który odgrywa kluczową rolę we właściwym odczytaniu sensu i znaczenia utworu. Zatem istotne jest, abyś poznał utwory, w których wykorzystano taki motyw, mam nadzieję, że ta lekcji w przystępny sposób przedstawiła Ci to zagadnienie i dużo z niej zapamiętasz.

K.M.